Thời Vụ Trồng Cây Khoai Sọ

Mô tả đặc điểm giống

Giống khoai sọ mán là một loại rau củ đặc sản của đồng bào dân tộc người Dao tại Sơn La. Khoai sọ mán được trồng nhiều tại Mộc Châu và Vân Hồ, vùng đất huyện Vân Hồ tỉnh Sơn La. Giống này được trồng vào khoảng tháng 3 đến tháng 4 dương lịch (đầu mùa mưa ở Sơn La) và thu hoạch vào khoảng cuối tháng 10 dương lịch. Cây khoai sọ mán có chiều cao trung bình 112 cm, thân cây có từ 2 đến 4 thân phụ, mầu sắc thân lá xanh nhạt. Củ khoai sọ mán có hình dạng đặc trưng, củ to hình trụ đứng trên đỉnh củ và có nhiều chồi (mắt) phân chia, củ con đẻ về các hướng khác nhau. Củ khoai sọ mán có ruột màu vàng nhạt, càng già màu vàng rõ hơn, nặng từ 300g đến 1kg. Thịt củ khoai sọ mán khi nấu chín có đặc trưng bởi sự bùi, thơm, ngọt và đậm vị.

Kỹ thuật trồng

Kỹ thuật chuẩn bị giống đem trồng

• Chọn giống: Chọn cây sinh trưởng và phát triển tốt ngoài đồng ruộng, chọn củ đều, củ cấp 1, không bị sâu bệnh và có khả năng nẩy mầm tốt.
• Tiêu chuẩn giống: Khoai sọ mán có tuổi sinh lý trẻ nên chọn củ làm giống là củ cấp 1 (thân cây cấp 1 mọc ra từ thân chính).
• Củ giống không cần củ có kích thước và khối lượng quá lớn, khoảng 20-30 gam.
• Củ giống không bị sâu bệnh, nhất là bệnh thối nhuỵ.

Thời vụ trồng

Thời vụ trồng khoai sọ mán tốt nhất là vào cuối tháng 3 và đầu tháng 4 dương lịch hàng năm. Lúc này, nhiệt độ không khí đang ấm dần, trời bắt đầu có mưa xuân, đất có độ ẩm giúp khoai sọ mán nhanh mọc mầm, tạo điều kiện cho cây sinh trưởng tốt, diện tích lá cao và cho năng suất cao.

Chọn đất và làm đất trồng

• Khoai sọ mán thích hợp trồng trên đất dốc, dễ thoát nước, giàu mùn tơi xốp. Có thể tiến hành trồng xen khoai sọ mán với cây dài ngày như câu công nghiệp như chè, các loại cây ăn quả khác trong thời kỳ kiến thiết cơ bản.
• Đất trồng được dọn sạch cỏ dại, tàn dư cây trồng vụ trước, trước khi trồng 10-15 ngày, cấy đất tơi xốp và bón vôi bột để điều chỉnh pH đất và khử nấm bệnh. Tạo lòng trồng khoai sọ theo các đường đồng mức.

Mật độ trồng

Với điều kiện đất dốc, trồng khoai sọ mán theo luống đơn, đường đồng mức là phù hợp nhất, mật độ trồng phù hợp cho năng suất cao là 23.000-28.000 cây/ha với khoảng cách 70×60 cm hoặc 70×50 cm.

Bón phân

• Lượng phân cho 1ha: 10 tấn phân chuồng + 80kg Nitơ + 60kg P2O5 + 80kg K2O/ha.
• Bón lót: Toàn bộ phân hữu cơ và phân lân xuống đáy hốc. Ngoài ra, có thể bón lót bổ sung bón thêm vi sinh vật Trichoderma sp.

Phương pháp trồng

• Xử lý củ giống bằng dung dịch chế phẩm nấm đối kháng Trichoderma sp ngâm trong 15 phút sau đó mới đem đi trồng.
• Bổ hốc trên mặt luống theo mật độ và khoảng cách đã chọn, hốc sâu 15cm, rải phân chuồng và phân lân xuống đáy hốc, đặt củ ở độ sâu 7-8cm, đặt củ mầm nằm ngang cho mầm củ hướng lên trên, phủ 1 lớp đất mỏng lên trên, phủ đất lần 2 đảm bảo kín củ giống.

Chăm sóc

Làm cỏ

Tiến hành làm cỏ thường xuyên, luân phiên làm cỏ thành 3 đợt (đợt 1: Cây đạt 2-3 lá; đợt 2: Cây đạt 5-6 lá; đợt 3: Cây đạt 8-9 lá) trong điều kiện thời tiết nắng ấm và kết hợp vun luống.

Bón thuốc

• Bón thuốc lần 1: Khi cây có từ 2-3 lá, bón 1/3 lượng phân ure và 1/3 lượng kali đồng thời kết hợp xới xáo phá và vun luống.
• Bón thuốc lần 2: Khi cây đạt 6-7 lá, lượng bón và cách bón giống lần 1.
• Bón thuốc lần 3: Khi cây đạt 9-10 lá, bón hết lượng phân còn lại đồng thời kết hợp với làm củ, xới xáo vun luống.

Phòng trừ sâu bệnh hại

• Phòng trừ sâu hại: Sử dụng một số loại thuốc như Virtako 40 WG, Angun 5WG, Radiant 60sc, Movento 150 OD. Nên sử dụng thuốc luân phiên để phù hợp với quản lý sâu bệnh tổng hợp IPM.
• Phòng trừ bệnh hại: Sử dụng bột chế phẩm vi nấm Trichoderma sp để phủ bám kín cuống.
• Thực hiện công tác dự tính và dự báo ngoài đồng ruộng trồng khoai sọ mán để có phương án kiểm soát tình hình sâu bệnh hại đồng thời áp dụng nguyên tắc 4 đúng trong quản lý sâu bệnh hại.

Thu hoạch và bảo quản

Thu hoạch

Thời điểm thu hoạch bắt đầu vào cuối tháng 10. Khi củ đã già, nghĩa là khi thấy đốc lá và lá cây đã lui gần hết (chỉ còn 1-2 lá). Chọn ngày khô ráo, trời nắng nhẹ để thu hoạch là tốt nhất.

Bảo quản

Ngoài việc thu hoạch củ khoai sọ mán và đem đi bán trực tiếp, ta có thể bảo quản củ thương phẩm để bán trong thời gian tối đa gần 3 tháng sau thu hoạch. Phương pháp bảo quản áp dụng theo phương pháp bảo quản kín trong hầm đất (có thể áp dụng bảo quản tại nương hoặc tại nhà). Bước 1: Phân loại từng kích cỡ và lựa chọn củ không bị thối, sứt sạt, dập, nát, không bị sâu hại. Bước 2: Sử dụng bột chế phẩm vi nấm Trichoderma sp phủ bám kín quanh củ. Bươc 3: Chuẩn bị hầm bảo quản, hầm có che chắn để chống nước mưa gây ướt hầm bảo quản củ.

Biên pháp phòng chống một số loại bệnh hại chính trên khoai sọ mán:

• Bệnh sương mai: Sử dụng thuốc Melody DUO 66,75 WP, Antracol 70WP, Aliette 800WG. Nên thăm đồng, dự báo tình hình sâu bệnh hại để có biện pháp phòng trừ phù hợp đồng thời cần áp dụng nguyên tắc 4 đúng trong quản lý sâu bệnh hại.

Bích Đào (Theo Báo cáo đề tài)