Kỹ Thuật Trồng Cây Măng Cụt

Măng cụt là một loại trái cây phổ biến ở Châu Á, bao gồm Thái Lan, Mã lai, Indonesia và Việt Nam. Tại Việt Nam, cây măng cụt được trồng chăm sóc rộng rãi ở miền Nam, đặc biệt là tại các tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long. Với năng suất cao, giống cây măng cụt đã trở thành nữ hoàng của cây ăn trái nhiệt đới, được bà con nơi đây trồng rất phổ biến. Với hình dáng đẹp, hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao, trái măng cụt luôn được người tiêu dùng ưa thích.

1. Điều kiện sinh thái để trồng chăm sóc măng cụt

Đất trồng: Măng cụt có thể được trồng trên nhiều loại đất, nhưng loại đất tơi xốp, dễ thoát nước và giàu chất hữu cơ là lý tưởng nhất. Đối với măng cụt, đất mặn hoặc nhiễm mặn không phù hợp.

Nhiệt độ và ánh sáng: Măng cụt phát triển tốt ở nhiệt độ từ 25-35°C, không thích ánh sáng trực tiếp. Do đó, khi trồng măng cụt cần cung cấp ánh sáng che phủ cho cây.

Nước: Măng cụt cần được cung cấp đủ nước trong mùa nắng và có khả năng thoát nước tốt trong mùa mưa.

2. Kỹ thuật nhân giống để trồng chăm sóc măng cụt

Có hai phương pháp nhân giống chính cho măng cụt: ghép đọt và gieo hạt.

• Phương pháp ghép đọt không đạt hiệu quả cao do cây măng cụt con có tỉ lệ hao hụt cao. Cây măng cụt ghép thường cho trái nhỏ và ít hơn so với cây trồng từ hạt măng cụt.

• Gieo hạt là phương pháp nhân giống phổ biến cho măng cụt. Măng cụt không có thụ phấn, hạt măng cụt được phát triển từ phôi cái, do đó cây trồng từ hạt có đặc tính giống cây mẹ.

Cách gieo hạt: Hạt măng cụt có thể mất thời gian để nẩy mầm, nên không nên dự trữ hạt lâu. Chọn hạt to, nặng hơn 1g từ trái măng cụt chín. Rửa sạch hạt và gieo vào đất ươm. Vật liệu ươm có thể sử dụng tro trấu, bột sơ dừa hoặc cát mịn trộn phân hữu cơ. Thường xuyên tưới nước để giữ độ ẩm, sau 20-30 ngày hạt măng cụt sẽ nẩy mầm. Khi cây lớn, chuyển sang bầu lớn và chú ý không làm tổn thương rễ, vì rễ măng cụt không có lông hút và rất yếu. Cây măng cụt phát triển chậm, trung bình mất khoảng 2 tháng mới cho 1 cặp lá. Khi được chăm sóc tốt và bón phân đầy đủ, măng cụt sẽ phát triển nhanh hơn.

3. Kỹ thuật trồng chăm sóc măng cụt

Chuẩn bị đất: Để trồng măng cụt, ta nên trồng trên mô đất liếp, có bờ bao cống bọng để thoát nước tốt trong mùa mưa và cung cấp đủ nước trong mùa nắng.

Mật độ khoảng cách: Măng cụt có tán cây lớn, do đó nên trồng cây thưa cách nhau 7-10m, với mật độ khoảng 100-200 cây/ha. Với khoảng cách trồng như vậy, cây măng cụt sẽ giao tán sau 30 năm.

Chuẩn bị mô: Mô cần được chuẩn bị từ 1-2 tháng trước khi trồng măng cụt. Mô có thể là hình tròn, có đường kính từ 0.6-0.8m và cao từ 0.3-0.5m tùy thuộc vào địa hình. Đất mô nên được trộn với 10-20kg phân chuồng và 200g phân NPK 15-15-15.

Kỹ thuật trồng: Khi cây con đạt 2 năm tuổi, cây có 12-13 cặp lá và 1 cành cấp 1, ta khoét lỗ trên mô vừa với bầu đất, nhẹ nhàng đặt cây vào và lấp đất ngang mặt bầu. Cây nên được cố định để không bị đổ ngã. Lúc trồng cần cẩn thận để không làm hư rễ.

4. Bón phân và xử lý ra hoa cho cây măng cụt

4.1 Bón phân cho cây măng cụt

Cây măng cụt cần được bón phân chuồng khoảng 10-20kg mỗi năm mỗi cây vào đầu hoặc cuối mùa mưa. Ngoài ra, cần bón thêm phân NPK có hàm lượng N cao để giúp cây phát triển nhanh.

• Giai đoạn cây chưa cho trái: Trong năm đầu sau trồng, bón 0.5kg/cây, các năm tiếp theo, tăng dần lên mỗi năm 0.5kg. Có thể bón 2 lần trong năm, vào đầu và cuối mùa mưa.

• Giai đoạn cây cho trái ổn định: Hàng năm bón phân chuồng và 10-12kg phân NPK. Chia làm 3 lần bón:

  • Lần 1: Sau thu hoạch, bón toàn bộ phân chuồng hoặc 3-4kg NPK 20-20-15.
  • Lần 2: Trước khi ra hoa 30-40 ngày, bón phân có hàm lượng N thấp, P và K cao, mỗi gốc bón 3-4kg DAP + Kali theo tỉ lệ 1:1.
  • Lần 3: Sau đậu trái, khi đường kính trái đạt 2cm, bón phân có hàm lượng K cao để tăng phẩm chất trái, mỗi gốc bón 3-4kg phân 20-20-15.

Lượng phân bón có thể điều chỉnh tùy thuộc vào tán cây, tình trạng sinh trưởng của cây và điều kiện thời tiết. Nếu cây phát triển chậm, có thể tăng cường bón phân Urea.

4.2 Xử lý ra hoa sớm

Để cây măng cụt ra hoa sớm và có giá trị thương phẩm cao, sau thu hoạch, cần tỉa cành và bón phân để thúc đẩy cây ra hoa sớm. Nếu cây chậm ra hoa, có thể phun thêm Urea trên lá với liều lượng 50-100g/bình.

Khi đọt non đã đạt 9-10 tuần tuổi, rút nước khỏi mương và ngưng tưới nước trong 3-4 tuần, đến khi cây héo rụng. Sau đó, cho nước vào mương và tiếp tục tưới đẫm. Thực hiện 1-2 lần, cây sẽ ra hoa. Nếu cây chưa ra hoa, có thể gây khô hạn và tiếp tục nuôi nước để thúc đẩy cây ra hoa.

5. Phòng trừ sâu bệnh cho cây măng cụt

5.1 Sâu vẽ bùa

Sâu vẽ bùa là sâu non phá hại cây măng cụt bằng cách ăn lá và làm cho lá bị biến dạng, khô và rụng. Cần phun thuốc như Vertimec, Cyperan, Polytrin, D.C. Tronplus, Confidor để phòng trừ sâu vẽ bùa.

5.2 Nhện đỏ

Nhện đỏ là loài côn trùng tấn công lá và trái măng cụt bằng cách chích cạp và hút nhựa lá và trái. Cần phun các loại thuốc như Comite, Trebon, Danitol để phòng trừ nhện đỏ.

5.3 Hiện tượng chảy nhựa vàng

Hiện tượng chảy nhựa vàng có thể do bọ trĩ tấn công từ khi cây ra hoa cho đến sau đậu trái. Công việc duy nhất là phun thuốc như Cyperan, Confidor, Trebon, Regent, Comite để phòng trừ hiện tượng chảy nhựa vàng. Măng cụt cũng có thể bị tấn công bởi các loại côn trùng khác như rệp dính, bọ xít.

5.4 Bệnh hại

• Chết nhánh: Do nấm Pastaliotopsis sp, gây cháy lá và chết nhánh nhỏ trên cây. Phòng trị bằng cách phun thuốc trừ nấm như Manzate, Rovral, Derosal, Daconil.

• Bệnh đốm rong: Do nấm Cephaleuros virescens tác động, làm thành các đốm đồng tiền màu vàng hoặc xanh xám. Phòng trị bằng cách cạo vết bệnh và bôi thuốc có gốc đồng hoặc vôi.

6. Thu hoạch măng cụt

Khoảng 4 tháng sau khi hoa thụ phấn, có thể thu hoạch măng cụt. Thu hoạch khi vỏ trái chuyển từ màu hồng sang màu đỏ thì trái còn non và có cơm trong. Thu hoạch khi vỏ trái chuyển sang màu tím sẫm thì trái đã chín và cứng. Ở Việt Nam, cây măng cụt 7-8 tuổi mới cho từ 10-20 quả bói. Khi thu hoạch, cần sử dụng lồng để tránh làm rơi quả xuống đất và bảo quản sau này. Khi lưu trữ lâu, vỏ quả sẽ trở nên cứng lại trong khi thịt quả có xu hướng chuyển sang màu nâu.